در فرایند شکل گیری رفتار، نگرش و کنش افراد در جامعه، عوامل متعددی نقش دارند؛ از جمله مهمترین آنها افراد یا گروههای مرجع هستند که مبنا و معیار داوری و ارزیابی کار کنش گران اجتماعی قرار میگیرند. گروههای مرجع شامل اشخاص و یا گروههایی میباشند که افراد برای تصمیمگیری و ارزیابی رفتار و نگرشهایشان به آنها اتکا دارند. در دوران حاضر، به علت فرایندهای جهانی شدن و گسترش فن آوری های اطلاعاتی، گروههای مرجع با عبور از قلمروهای محلی، به قلمروهای جهانی وارد شدهاند. در جوامع مدرن، نوع لباس افراد از اولین نشانهها و ابزاری است که موجب شناخته شدن و تشخیص هویت آنان میشود و نماد و نشانهی فرهنگی و اجتماعی محسوب میشود. پژوهش حاضر در پی مطالعهی تأثیر گروههای مرجع به عنوان عامل هویت ساز افراد بر سبکهای مختلف پوشش جوانان میباشد. این تحقیق با رویکردهای جامعهشناسانه و روانشناسی اجتماعی به موضوع گروههای مرجع و سبک پوشش پرداخته و با روش توصیفی – پیمایشی در یک نمونهی 258 نفری از میان دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانی شهر سنگر انجام گرفته است. روش نمونهگیری از نوع خوشهای چند مرحلهای بوده و اطلاعات از طریق پرسشنامه جمعآوری شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که در عصر مدرن و جوامع کنونی معیارهای پوشش کارکردهای اولیه خود را از دست داده و معانی فرهنگی و تمایز بخشی پیدا کردهاند. همچنین، بررسی روابط متغیرها نشان میدهد که پسران به طور معناداری در زمینهی سبک پوشش مدرن متاثر از گروههای غیرعضویتی میباشند؛ در مقابل دختران گرایش بیشتری به گروههای عضویتی دارند.
1-1- مقدمه
اگر وجود اختلاف در سبک های پوشش[1] جوانان را به عنوان یک واقعیت اجتماعی بپذیریم آنگاه می توانیم در یابیم که سبک های مختلف پوشش از طریق چهره ها یعنی انتخاب نوع لباس و پوشش ظاهری مثلا نوع آرایش مو و صورت بیان می شوند. در کنار این ویژگی اگر اصطلاح گروه مرجع[2] را به این معنا که ارزش ها و در نهایت هویت ما اغلب از گروههایی که به آن متعلقیم قرض گرفته می شود، در نظر بگیریم می توانیم میان سبک های مختلف پوشش و گروه های مرجعی که باورها، ارزشها و نگرشهای افراد را شکل می دهند پیوندی ساختاری بیابیم.